Hacker ve Siber Güvenlik

Hacker ve siber güvenlik  konularını birbirleriyle olan ilişkisi açısından çeşitli boyutlarda tartışmak mümkündür:

Hacker Kavramının Tanımı ve Algılanışı

• Çoklu Tanımlar: Hacker kelimesinin günümüze kadar birçok anlam değişikliğine uğradığı ve hem olumlu hem de olumsuz tanımlarının bulunduğu belirtilmektedir. Tanımlayan kişinin siyasi ve ideolojik görüşü, toplumsal konumu ve bilişim sistemlerine bakış açısı bu tanımı etkilemektedir.
• İlk Anlamı: Başlangıçta “hack” kelimesi, beceri kabiliyetini gösterme ve eşek şakaları anlamlarında kullanılmıştır. Bilgisayar bağlamında ise, bir sistemin bilinmeyen sırlarını ortaya çıkarmak veya sistemi belli bir amaca hizmet edecek şekilde yeniden programlamak anlamına gelmektedir. Bu açıdan hackerlar yetenekli ve üretken programcılar olarak görülmüştür.
• Olumsuz Algı: İnternet teknolojilerinin yaygınlaşması ve kötü niyetli kullanımların artmasıyla birlikte hacker kelimesi, kamusal alanda daha çok bilgisayarla ilişkili olumsuz bir anlama doğru kaymıştır. Medyada genellikle yıkıcı, kötü amaçlı bilgisayar kullanıcıları olarak gösterilmektedirler. Türk Dil Kurumu sözlüğünde “hacker” terimi “bilgisayar korsanı” olarak geçmektedir. Türkiye Bilimler Akademisi ise “hacker”ı yeteneğini kötü niyetli işler görmek yolunda kullanan usta bilgisayarcı şeklinde tanımlamaktadır.
• Olumlu Algı: Bazı görüşlere göre hackerlar, “anti-bürokratik yapıya karşı kahramanlık” olarak tanımlanabilirken, “programların özgürleşmesi ve zihin ile ruhun estetik biçimleri” şeklinde de kabul edilebilmektedir. Hackerlar, bilgisayar dünyasının dahi çocukları olarak da nitelendirilmektedir. Yazılım geliştirmenin temellerini hackerların attığı ve tutkulu çalışmalarıyla birçok teknolojik aygıtın ortaya çıktığı da söylenebilir.
• “Üstat” Kavramı: Bazı yazarlar ve hackerlar, yetenekli ve etik değerlere sahip olanları “üstat” (hacker) olarak tanımlarken, sistemlere zarar veren ve izinsiz kullananları “korsan” (cracker) olarak ayırmaktadır. Ancak bu ayrım kamuoyunda ve medyada her zaman net değildir.

Hacker Türleri

Hackerlar niteliklerine ve amaçlarına göre çeşitli kategorilere ayrılmaktadır:

• Beyaz Şapkalı Hacker (Etik Hacker): İyi niyetli hackerlardır. Güvenlik sistemlerini zarar vermek amacıyla kırmazlar. Sistemlerin zayıf noktalarını bulmak için şirketlerle çalışabilirler ve tespit ettikleri açıkları kamuoyuna duyurmadan önce ilgili firmalara bildirirler. Savunma amaçlı çalışırlar ve “etik hacker” olarak da adlandırılırlar.
• Siyah Şapkalı Hacker: Kötü niyetli hackerlardır. İzinsiz olarak güvenlik sistemlerini aşarak bilgi hırsızlığı, dolandırıcılık, terörizm gibi zarar verici faaliyetlerde bulunurlar. Yazılımların kopyalama korumalarını kıranlara “cracker” denir.
• Gri Şapkalı Hacker: Yasallık sınırında dolaşan hackerlardır. Hem iyi niyetli hem de kötü niyetli faaliyetlerde bulunabilirler. Sistemlerdeki açıkları kendi amaçları için kullanabilirler ancak inandıkları amaçlar ve siyasi konular için de hack yapabilirler.
• Kırmızı Şapkalı Hacker: Kendilerini diğer hackerlardan ayırırlar.
• Lamer: Hacking konusunda bilgisi olmadan veya üstün körü anlamadan öğrendiği bilgilerle hacker gibi hareket etmeye çalışan kişilerdir.
• Script Kiddie: Başkalarının yazdığı basit programları kullanarak hack girişimlerinde bulunan, teknik bilgisi sınırlı kişilerdir.
• Hacktivist: Toplumsal veya politik bir sorunu dile getirmek amacıyla hacking eylemlerinde bulunan kişilerdir. Amaçları genellikle kendilerine göre “kötü” veya “yanlış” olan bir şeyi duyurmak ve ilgililere mesaj vermektir. Eylemleri siber terörizme kayabilir.
• Devlet Destekli Hacker: Devletlerin siber orduları içinde yer alan ve ülkenin çıkarları doğrultusunda hareket eden kişilerdir.
• Ajan Hacker: Şirketler tarafından rakip şirketlerin bilgilerini elde etmek için ücret karşılığında anlaşılmış kişilerdir.
• Siber Teröristler: Siyasi motivasyonlarla bilişim sistemlerine saldırarak korku ve kaos yaratmaya çalışan kişilerdir.

Hacker Etiği

İlk hackerların bilgiye erişimin kısıtlanmasına karşı oldukları ve bilginin özgür olması gerektiğine inandıkları belirtilmektedir. Hacker etiğinin temel ilkeleri arasında bilgisayarlara erişimin kısıtlanmaması, bilginin özgür olması, otoriteye güvenilmemesi, yapılan işlerle değerlendirilmek, bilgisayarların yaşamı olumlu geliştirmesi ve iyi işler için kullanılması yer almaktadır. Ancak tüm hackerların bu etik değerlere uymadığı belirtilmelidir. Hackerlar için bilgiye özgürce erişim en değerli şeylerden biridir.

Hacker Motivasyonları

Hackerların eylemleri farklı motivasyonlara dayanabilir:

• Merak ve Öğrenme: Sistemleri anlama, çözme ve öğrenme isteği.
• Beceri Gösterisi ve Prestij: Yeteneklerini gösterme ve hacker topluluğu içinde saygınlık kazanma.
• Bilgiye Erişim: Korunan bilgilere ulaşma isteği.
• Maddi Kazanç: Bilgi hırsızlığı, dolandırıcılık gibi yollarla para elde etme.
• Politik ve Sosyal Aktivizm (Hacktivizm): Belirli siyasi veya sosyal görüşleri desteklemek veya protesto etmek amacıyla eylemler gerçekleştirme.
• Zarar Verme: Sistemlere zarar verme, veri yok etme veya hizmet dışı bırakma.
• Eğlence ve Heyecan: Bazı hackerlar için izinsiz erişim ve sistemleri manipüle etme eylemi bir eğlence veya heyecan kaynağı olabilir.

Medyada Hacker Temsili

Çalışma, medyadaki haberlerde hackerların genellikle suç odaklı bir model çerçevesinde ele alındığını göstermektedir. Haber başlıklarında ve metinlerinde kullanılan kelimeler genellikle negatiftir (“çaldı”, “saldırdı”, “korsan”, “sızma” vb.). Nadiren de olsa etik veya beyaz şapkalı hacker gibi pozitif ifadeler kullanılmaktadır, ancak bu kullanımlar bile genellikle siber güvenliği sağlama ve suç odaklı faaliyetlerle mücadele etme bağlamında ortaya çıkmaktadır. Medyanın “biz” ve “öteki” karşıtlığını yeniden üreterek hackerları “öteki” olarak damgaladığı ve suç ile bağlantılı kişiler olarak resmettiği görülmektedir.

Siber Güvenlik ve Hackerlar

Siber güvenlik, hackerların kötü niyetli eylemlerine karşı sistemleri ve bilgileri koruma çabalarını içerir.

• Tehdit Unsurları: Siyah şapkalı hackerlar, siber güvenlik için önemli bir tehdit unsurudur. Bilgi hırsızlığı, dolandırıcılık, veri sızıntısı, sistemlere yetkisiz erişim gibi eylemleri gerçekleştirebilirler. Siber savaş ve siber terörizm gibi devletler ve toplumlar için ciddi sonuçları olabilecek eylemler de hackerlar aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
• Savunma Mekanizmaları: Beyaz şapkalı hackerlar ve siber güvenlik uzmanları, sistemlerdeki güvenlik açıklarını tespit ederek ve bu açıkları kapatmaya yardımcı olarak siber güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynarlar. “Ofansif güvenlik” ve “etik hacking” gibi yaklaşımlar, kötü niyetli saldırıları engellemeye yönelik stratejilerdir. Güvenlik yazılımları, kimlik doğrulama yöntemleri ve erişim denetimi araçları gibi önlemler de siber güvenliği sağlamak için kullanılır.
• Yasal Boyut: Birçok devlet, hackerların (özellikle yetkisiz erişim ve zarar verme eylemlerini) suç olarak nitelendirmekte ve buna göre yasal düzenlemeler yapmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nda bilişim sistemine girme, sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme gibi bilişim suçları düzenlenmiştir.

Türkiye Bağlamında Hacker Kavramı ve Siber Güvenlik

Türkiye’de hacker kültürü, Batı ülkelerine göre farklı bir gelişim göstermiştir. Toplumsal algıda hacker ve cracker kavramları medya etkisiyle genellikle olumsuz anlamlar yüklenmiştir. Akademik düzeyde yapılan araştırmalar, Türkiye’deki hackerların çoğunlukla genç erkek öğrenciler olduğunu ve hackerlık bilgilerini forumlardan öğrendiklerini göstermektedir. Motivasyonları arasında eğlenmek ve ülke menfaatleri çerçevesinde milli bir duruş sergilemek öne çıkmaktadır. Türk hackerların etik anlayışları da Batı’daki özgürlükçü yaklaşımdan farklı olarak daha çok ülkü, kişisel ahlak ve milli değerler üzerine kuruludur. Türkiye’de milliyetçi ve muhafazakar görüşlerden beslenen (örneğin Turk Hack Team, Ayyıldız Tim) ve siberpunk yaklaşımını benimseyen (örneğin Redhack) gibi farklı hacker grupları bulunmaktadır. Siber suçlarla mücadelede yasal altyapıda bazı eksiklikler olduğu ve her siber eylemin terörizm çerçevesinde değerlendirildiği durumlar yaşanmıştır.

Sonuç olarak, hacker kavramı karmaşık ve çok boyutludur. Başlangıçtaki olumlu ve yapıcı anlamlarından zamanla suçla ilişkilendirilen olumsuz bir algıya dönüşmüş olsa da etik hackerlar ve hacktivistler gibi farklı motivasyonlara sahip gruplar da bulunmaktadır. Siber güvenlik, kötü niyetli hackerların tehditlerine karşı sürekli gelişen bir alandır ve etik hackerlar bu alanda önemli bir rol oynamaktadır. Medyanın hackerları genellikle suç odaklı bir şekilde sunması, kavramın kamuoyundaki algısını önemli ölçüde etkilemektedir. Türkiye’de ise hacker kültürü ve siber güvenlik anlayışı, kendine özgü dinamiklere sahiptir.